Færslan var fyrst birt á Moggabloggi höfundar 9.2.2010. Efnisflokkur: Atvinnulífið

Framleiðsla í álveri Fjarðaáls er greinilega komin á fullan skrið og er það ánægjulegt. Í tilkynningu fyrirtækisins er bent á mikil útflutningsverðmæti af framleiðslunni. Heilir 74 milljarðar króna miðað við núverandi gengi. Ætla ég ekkert að gera lítið úr þeim árangri, en verð að viðurkenna að þessi tala segir mér ekki neitt um afraksturinn fyrir íslenskt samfélag. Forvitnilegt væri að vita:

Hver var innflutningskostnaður fyrirtækisins vegna hráefnis?
Hvað greiddi fyrirtækið mikið í laun og þjónustu innlendra aðila?
Hve mikið greiddi fyrirtækið fyrir innlend aðföng, m.a. raforku?
Hve háar skattgreiðslur greiddi fyrirtækið (þ.e. ekki staðgreiðsla starfsmanna og utanaðkomandi aðila) til ríkis og sveitarfélaga og önnur opinber gjöld, svo sem hafnargjöld?
Hve miklar voru aðrar greiðslur sem urðu eftir hér innanlands?
Rennur eitthvað af þessum tekjum til erlendra eigenda, t.d. í formi arðgreiðslna, greiðslu fyrir þjónustu eða sérfræðiráðgjöf eða afborgun lána?

Fyrir íslenskt samfélag, þá eru þetta tölurnar sem skipta máli, þ.e. hvað er eftir í landinu og hvað fer alfarið úr landi.

Ég tek það skýrt fram, að ég efast ekki um það eru háar upphæðir sem verða eftir hér á landi. Verðmæti útflutnings er ákaflega mikilvægt fyrir fyrirtækið, en það er þá og því aðeins mikilvægt fyrir íslenskt samfélag, að það njóti góðs af því. Þess vegna er fróðlegt að vita (þó ég efist um að það verði gefið upp): Hve stór hluti af útflutningsverðmætunum verða eftir hér á landi? Eru að 3-5%, 5-10% eða meira? Það á nefnilega að vera keppikefli allra útflutningsfyrirtækja að skila sem stærstu hluta tekna sinna inn í innanlandsveltuna. Annars verðum við bara eins og nýlenda sem leggur til auðlindir en nýtur ekki góðs af því.

Það skal líka tekið fram, að þó í þessu tilfelli sé um Fjarðaál að ræða, skiptir nafn fyrirtækisins í raun engu máli. Spurningar eiga jafnt við um alla aðila sem nýta auðlindir landsins við framleiðslu sína. Vangaveltan er alltaf hver er akkur þjóðarinnar af því að viðkomandi fái aðgang að auðlindinni.

Færslan var skrifuð við fréttina: Fluttu út vörur fyrir 74 milljarða