Færslan var fyrst birt á Moggabloggi höfundar 15.6.2010. Efnisflokkur: Staða almennings

Opinberir aðilar hér á landi hafa forðast, eins og hægt er, að viðurkenna þær staðreyndir sem koma fram í þjóðhagsspá Hagstofunnar. Síðast opinberaði forsætisráðherra afneitun sína í ræðu á Alþingi í umræðu um skuldavanda heimilanna. En það er sama hvað stjórnvöld gera, þau geta ekki vikið sér undan þeirri staðreynd að ástandið fer stigversnandi hjá einstaklingum, heimilum, fyrirtækjum og sveitarfélögum í landinu. Einu aðilarnir sem virðast koma þokkalega út eru stóru bankarnir þrír, sem gáfu yfir 30% arðsemi eiginfjár á síðasta ári, enda hafa stjórnvöld slegið skjaldborg um þá.

Á málstofu Seðlabanka Íslands í september flutti Þorvarður Tjörvi Ólafsson, hagfræðingur, erindi um endurskipulagningu skulda eftir fjármálakreppur. Meginniðurstaða hans var að þar sem farið var hratt í endurskipulagningu skulda gekk endurreisnin betur fyrir sig. Mér virðist sem ráð Þorvarðar Tjörva hafi ekki náð eyrum stjórnvalda, a.m.k. hafa þau nákvæmlega ekki gert til að stuðla að þessari endurskipulagningu fyrir utan að ýta undir þjóðnýtingu bankanna á eignum einstaklinga, heimila og fyrirtækja. Staðreynd málsins er, og þannig túlkaði ég orð Þorvarðar Tjörva, að til þess að endurskipulagningin heppnist, þá verða kröfuhafar að gefa eftir af kröfum sínum á hendur lántökum en ekki taka yfir allt sem á vegi þeirra verður.

Ég hef oft nefnt, að fjármálafyrirtækin græði mest á því að vinna með viðskiptavinum sínum. Eins og þetta horfir við mér, þá virðist mér sem oftar en ekki snúist endurskipulagning fyrirtækja snúast um að fjármálafyrirtækin komist yfir fyrirtækin. Það getur ekki verið hollt fyrir samkeppni í landinu, að öll stærstu fyrirtækin séu komin í eigu bankanna. Nú ef þau eru það ekki, þá er samkeppnisaðilinn alveg örugglega í eigu einhvers bankanna. Ég hef í rúmlega tvö ár bent á, að fjármálafyrirtækin eru jafnvel sett að semja við lántaka um úrlausn mála með afskriftum og niðurfellingum skulda, eins og að leysa til sín eignir og selja þær á lækkuðu verði til einhverra annarra. Ef við síðan höfum hliðsjón af skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis, þá virðist sem hækkun eftirstöðva lánanna byggi á markaðsmisnotkun og skipulögðum aðgerðum sem miðuðu að því að láta fáa viðskiptavini, sem voru oftast í hópi eigenda eða tengdra aðila, hagnast á kostnað almennra viðskiptavina.

Ég kalla enn og aftur eftir ábyrgum viðbrögðum frá fjármálafyrirtækjum. Viðbrögðum sem sýna vilja þeirra til að leiðrétta mistökin sem þau gerðu, hvort sem þau voru óviljandi eða vísvitandi. Það mun ekki komast sátt á í þjóðfélaginu fyrr en það hefur gerst.

Færslan var skrifuð við fréttina: Efnahagur lántakenda hefur versnað mikið