Færslan var fyrst birt á Moggabloggi höfundar 6.4.2009.

Það er búin að vera mikil umræða á blogginu og í fjölmiðlum um hvort eigi að færa niður höfuðstól lána. Þeir sem eru á móti því telja óforsvaranlegt að færa niður skuldir stóreignamanna eða stórfyrirtækja. Ég spyr bara: Er umræðan virkilega ekki þroskaðri en svo, að það kemur í veg fyrir að við leysum vanda 40- 60% heimila vegna þess að einhverjir eiga það ekki skilið? Er ekki tími til kominn að hætta sandkassaleiknum og hefja björgunaraðgerðir, þar sem ekki er farið í mannamun.

Gagnvart niðurfærslu lána, þá finnst mér fólk horfa kolvitlaust á þetta. Þar sem að ég setti nú þessa hugmynd fyrst fram 28. sept. 2008 á blogginu mínu (sjá Fólk þarf leið út úr fjárhagsvandanum), þá veit ég nokk út á hvað þetta gengur. Þetta er mjög einfalt. Stór hluti útlána er í reynd tapaður. Kröfuhafar geta farið tvær leiðir:

A. Gert lántakandann gjaldþrota, keypt eigina á uppboð og selt hana aftur á niðursettu verði. Kröfuhafinn mun líklegast tapa 30 - 50% af höfuðstól lánsins vegna hins mikla kostnaðar sem bætist við, en getur elt lántakandann um aldur ævi án þess að fá neitt meira upp í skuldina. Skuldarinn getur ekkert eignast og leggur því takmarkað til veltu í þjóðfélaginu, verður jafnvel bótaþegi eða flýr land. Veltan í samfélaginu dregst saman og fleiri missa vinnuna. Skatttekjur ríkisins minnka og skera verður niður í velferðarkerfinu.

B. Ákveðið að færa lánið niður þannig að greiðslubyrði lánanna verði þolanleg fyrir lántakandann. Bankinn takmarkar tjón sitt hugsanlega við 20-30%, heldur góðu viðskiptasambandi við lántakandann, sem stendur í skilum, tekur fullan þátt í veltunni í samfélaginu og verður áfram góður og gildur skattþegi. Atvinna er varðveitt, velferðarkerfið er varðveitt.

Í mínum huga þá fer ekkert á milli mála að allir græða á niðurfærsluleiðinni, þ.e. lántakendur, lánveitendur og loks lánadrottnar lánveitenda.

Ég setti þessa hugmynd fram áður en Glitnir var þjóðnýttur, þannig að það sem á eftir fór var ekki inni í myndinni. Hugmyndin er því óháð falli bankanna. Það sem gerðist við fall bankanna, var að lánasöfn bankanna er færð yfir í nýju bankana með miklum afslætti. Þannig stefnir í að lánasöfn svikamyllubankanna verði færð yfir til nýju bankanna með 3.000 milljarða afslætti. Nú er SPRON farið og Sparisjóðabankinn og því bætast einhverjir tugir milljaðar í púkkið. Það er bæði eðlilegt og sanngjarnt að skuldunautar nýju bankanna njóti afsláttarins frá þrotabúum svikamyllubankanna. Það var jú svikamylla gömlu bankanna sem kom okkur í þá stöðu sem við erum í. Svo einfalt er það. Mér finnst út í hött að ég beri tjón mitt óbætt, þegar ég er ekki valdur af því. Svikamyllubankarnir eyðilögðu fjármálakerfi landsins og stuðluðu að falli krónunnar með dyggri aðstoð frá peningastefnu Seðlabankans. Ríkið ætlar að leggja meira en 500 milljarða inn í endurreisn óráðsíumanna, þ.e. endurbættar útgáfur svikamyllubankanna og Seðlabankann, sem beitti ekki síðri svikamyllu við að blekkja smærri fjármálafyrirtæki til að taka lán upp á 345 milljarða til að freista þess að bjarga svikamyllubönkunum frá falli. Það er besta mál að bjarga Seðlabankanum sem kunni ekki grundvallaratriði í áhættustjórnun, en það má ekki bjarga undirstöðustofnun samfélagsins, sem heimilið.

Ef heimilunum verður ekki bjargað, þá verður ekkert þjóðskipulag. Fólk er að missa þolinmæðina. Núna eru tæpir 13 mánuðir síðan að krónan féll með skell. Vissulega byrjaði að halla undan fæti í júlí 2007, en það var hægfara aðlögun. Hvorki ríkisstjórn né Seðlabanki gerðu nokkuð til að spyrna við fæti. Það var talað og hlustað, en ákvörðunarfælnin var æpandi, ömurleg. Síðan koma Leppir, Skreppir og Leiðindaskjóður þessa lands og berja sér á brjósti fyrir að hafa varað við eða það hafi ekki verið þeim að kenna. Mér er alveg sama hver varaði við eða hverjum það var að kenna. Komið ykkur að verki og stöðvið brunann. Ef þið hafið getu, vilja og þor, þá er best að hisja upp um sig buxurnar og koma sér að verki, annars að víkja og hleypa öðrum að.

Eitt í viðbót. Mér finnst það ótrúlegt að stór hópur þeirra sem komu þjóðinni í þá stöðu sem hún er í, telji sig besta til að koma henni út úr vandanum. Mér finnst að þetta fólk eigi að skammast sín og víkja fyrir nýju fólki. Það er staðreynd að nýir vendir sópa best.