Af stjúpum, fóstrum, stjúpbörnum, fósturbörnum og kjörbörnum

Birt á Moggablogginu 17.10.2007 - Efnisflokkur: Almenns efnis

Einhverra hluta vegna er notkun fólks á tveimur forliðum, þ.e. stjúp- og fóstur-, farinn að ruglast þannig að maður er hættur að vita hvort átt er við stjúp- hitt eða þetta eða fóstur- hitt eða þetta.

Í Íslenskri orðabók Menningarsjóðs kemur fram að fósturbörn eru þau sem sett eru í fóstur til annars fólks, en stjúpbörn eru þau börn sem einstaklingur hefur á sameiginlegu heimili sínu og annars foreldris barnanna.

Ástæðan fyrir þessum pirringi mínum er að fréttamenn tala ítrekað um Borgar Þór Einarsson sem fósturson forsætisráðherra, en hið rétta er að Borgar er STJÚPSONUR Geirs, þar sem eiginkona Geirs, Inga Jóna Þórðardóttir, er móðir Borgars. Svo vitnað sé beint í Íslenska orðabók Menningarsjóðs, þá segir þar um stjúpbarn og stjúpfaðir svo dæmi séu tekin:

stjúpbarn:  barn maka þess sem um er rætt og hann/hún gengur í föðurstað/móðurstað 

stjúpfaðir: karl sem er kvæntur eða býr með móður þess sem um er rætt og kemur honum/henni í föðurstað, stjúpi 

Skilgreining á fósturbarni verður að sækja í gegnum orðið fóstur: 

fóstur (í merkingu að láta barn sitt í fóstur): uppeldi hjá öðrum en foreldrum

Loks er til orðið kjörbarn, en það á við um ættleitt barn.

Miðað við þessar skýringar, þá er Geir H. Haarde stjúpfaðir Borgars, sem er aftur stjúpsonur Geirs.  Ættleiði Geir Borgar einhvern tímann, þá verður Borgar kjörsonur Geirs.  En það er eitt sem er alveg á hreinu:  Borgar hefur aldrei verði og verður aldrei fóstursonur Geirs. 

Það getur vel verið, að það sé eitthvað viðkvæmt að tala um stjúpforeldra og stjúpbörn, en köllum hlutina réttum nöfnum.