Færslan var fyrst birt á Moggabloggi höfundar 8.5.2011. Efnisflokkur: Ferðaþjónusta

Mér var bent á það í gær að stórir íslenskir ferðaþjónustuaðilar ráða í stórum stíl erlenda leiðsögumenn til starfa hér á landi. Flestir eru þeir án nokkurrar reynslu af leiðsögn hér á landi og jafnvel án nokkurrar reynslu yfirhöfuð af leiðsögn. Sá sem sagði mér af þessu nær ekki upp í nef sér af hneykslan.

Nú ganga á annan tug þúsunda Íslendinga atvinnulausir. Í þeim hópi er eru m.a. leiðsögumenntað fólk. Mér finnst dapurlegt að loksins, þegar stefnir í að illa launaðir íslenskir leiðsögumenn (já, laun leiðsögumanna eru líelegur brandari) geti haft þokkalegt að gera, þá er hrúgað inn í landið erlendum leiðsögumönnum. Vissulega er vandamálið að ekki allir íslenskir leiðsögumenn sætta sig ekki við þá aumu taxta, sem eru í boði. Munurinn á þeim og útlendingunum, er þó að þeir þekkja landið. Því er mikilvægt að þeir séu við hljóðnemann. Mikilvægt er að ferðamaðurinn fái á tilfinninguna að fagfólk skipuleggi og annist það í ferðum um landið, en ekki fúskarar.

Á Spáni gildir sú regla, að innfæddur leiðsögumaður verður að vera í öllum ferðum. Fyrir nokkrum árum fórum við hjónin til Barcelona og jafnvel í rútunni frá flugvellinum inn að hótelunum sat innfæddur leiðsögumaður með. Þannig eru reglurnar á Spáni. (Án þess að hafa það á hreinu, þá býst ég við að leiðsögumaðurinn mætti vera hvaðan sem er af EES-svæðinu, svo fremi sem hann hafi sérmenntað sig í leiðsögn á Spáni.)

Sá sem menntar sig í leiðsögn hér á landi lærir ótrúlega margt um land og þjóð. Mæli ég með leiðsögunámi, þó ekki væri nema til þess að öðlast þessa þekkingu. Sjálfur er ég menntaður frá Leiðsöguskólanum í Ferðamálaskólanum í Kópavogi. (Hann er hluti af Menntaskólanum í Kópavogi.) Á þessu eina námsári, sem námið tekur er farið í sögu lands og þjóðar frá landnámi til þessa dags, bókmenntir og listir, byggingarlist, handverk, flóru Íslands (plöntur og gróður), fánu Íslands (dýralíf), þróun atvinnulífs, þróun efnahagslífs, þróun stjórnskipunar, jarðfræði, veðurfar, norðurljósin, þjóðmenningar m.a. þjóðminjar og þjóðsögur, þróun byggðar, sérstaklega fjallað um einstaka staði út frá framansögðu, fjallað um heilu landsvæðin í samhengi og svona mætti lengi telja. Hafi erlendir leiðsögumenn þekkingu á þessum atriðum, þá er besta mál að láta þá leiðsegja útlendingum hér á landi, en hafi þeir það ekki, þá eru þetta hrein og klár vörusvik. Hvað veit þýskur krakki, blautur bak við eyrun úr námi í Þýskalandi, um þjóðsögur á Íslandi, hætturnar sem leynast undir fótunum, túngarðinn á tæplega 3m dýpi í Þingvallavatni, flutning fólks úr Heimaey að morgni 23. janúar 1973, laugar á Vestfjörðum, afrek og bernskubrek Grettis, söguslóðir Njálssögu og svona mætti lengi telja? Eða að þó hann sé franskur, svissneskur, austurrískur, pólskur, tékkneskur, ítalskur eða spánskur.

Afleiðingin af því að "leiðsögumaðurinn" er reynslulaus eða lítill, er sú að álagið á bílstjórana eykst gríðarlega. "Leiðsögumaðurinn" er oftast "mállaus", þ.e. getur hvorki bjargað sér á íslensku né ensku. Hann getur því ekki séð um samskiptin við hótel og matsölustaði, skilur ekki hvað stendur á skiltum, getur ekki einu sinni lesið landakort með góðu móti, veit varla hvar staðir eru sem ætlunin er að heimsækja. Afleiðingin fyrir bílstjórann er að hann fær ekki sinn hvíldartíma lögum samkvæmt. Þá eru dæmi um að slíkir "leiðsögumenn" hengi sig á íslenska leiðsögumenn sem aumkuna sig yfir þá. Loks má ekki gleyma því, að ekki kemur tekjuskattur eða útsvar til ríkis og sveitarfélaga vegna þessara aðila.