Færslan var fyrst birt á Moggabloggi höfundar 21.5.2011. Efnisflokkur: Stjórnmál

Satt best að segja, þá hef ég aldrei heyrt aðra eins fásinnu, eins og þessa fullyrðingu Steingríms J. Sigfússonar, að ekki hafi orðið mikill eignabruni hjá venjulegu fólki. Fróðlegt væri að fá að vita á hverju maðurinn byggir þessa staðhæfingu. Stór hluti fasteigna landsmanna hafa ýmist lækkað mikið í verði eða lán hækkað upp úr öllu valdi, nema hvorutveggja sé. Verðtryggð lán hafa hækkað um 30% á um þremur árum, ekki er ljóst ennþá hve mikil hækkun áður gengistryggðra lána verður, en standi vextir Seðlabankans, þá er sú hækkun nokkuð nærri að vera minnst 40% á sama tíma. Lækkun fasteignaverðs hefur síðan verið á bilinu 20 - 40%. 20 m.kr. eign með 60% skuldsetningu í verðtryggðu láni í ársbyrjun 2008 er því kannski um 16 m.kr. virði í dag með 97,5% skuldsetningu. Eignabruninn er 7,8 m.kr. Algengt er að allt eigið fé sé horfið hjá fólki sem fjárfesti í fasteign á árunum 2000 - 2007 og gott betur en það.

Hún er einkennileg tilhneiging stjórnmálamanna sem hafa slæman málstað að verja, að velja tölur sem henta. Dæmi um það má nefna vefrit fjármálaráðuneytisins sem birt var í gær (20.5.). Þar eru taldar til tölur sem henta stjórnvöldum út úr skýrslu OECD. Höfundur greinarinnar í vefritinu viðurkennir meira að segja að hagstæðari tölurnar hafi verið valdar. Ég skil ekki svona vinnubrögð. Sama á við um ummæli Steingríms. Hvaða "venjulega fólk" er það sem ekki hefur orðið fyrir eignabruna? Nær eina sem ég get hugsað mér eru þeir sem áttu enga fasteign en helling af peningum í innstæðum í bönkum. Allir aðrir hópar í þjóðfélaginu hafa orðið fyrir verulegum eignabruna. Verði húsnæðiseigendur að selja eignir sínar í dag, þá yrði tjón flestra verulegt. Þar sem aðeins hluti þjóðarinnar er í þessari stöðu, þá gefst öðrum tækifæri til að bíða af sér verðlækkunina, en hækkun verðtryggðu lánanna mun sitja föst á höfuðstóli þeirra um aldur og ævi.

Það er gott og blessað að hækka vaxtabætur. 36 milljarðar á tveimur árum er þó dropi í hafi hækkunar lánanna. Á tímabilinu frá 1. apríl til 30. júní munu t.d. verðtryggð húsnæðislán landsmanna hækka um sem nemur 3% eða um 40 milljörðum króna vegna hækkunar vísitölu neysluverðs. Eldarnir loga um allt og Steingrímur stærir sig af því að hafa kastað vatnsfötu á eldana. Betur má ef duga skal.

Nú 36 milljarðarnir sem Steingrímur ætlar að setja í vaxtabætur á þessu ári og næsta eru 16,7% af gjöfinni sem hann gaf erlendum kröfuhöfum samkvæmt skýrslunni sem hann laumaði inn á þing 31. mars sl. Vá, almenningur sem hefur þurft að taka á sig tug milljarða skattahækkanir er að fá 1/6 af því sem erlendir kröfuhafar eiga að fá aukalega og er hvatinn fyrir óhóflegri hörku bankanna þriggja í innheimtu stökkbreyttra skulda heimilanna.

Er einhver til í að segja Steingrími sannleikann? Ekki gera já systkin hans hjá VG það. Ég fæ nánast á hverjum degi tölvupósta eða símtöl frá venjulegu fólki sem veit ekki hvað það á að gera. Foreldrar sem eru að sjá á eftir börnum sínum úr landi, þar sem hrunið gerðu þau eignalaus. Ellilífeyrisþega sem er ætlað að ráðast á ókleifan hamarinn. Barnafólk sem er við að missa húsnæðið sitt. Fólk sem neitar að viðurkenna innheimtukröfur eða endurútreikninga bankanna, þar sem það getur alveg eins lýst sig gjaldþrota eins og samþykkja þetta. Er einhver til í að vekja athygli Steingríms á þessu áður en það verður um seinan.

Auðvitað má deila um hvaða fólk er venjulegt. Meðaltöl eru alltaf hættuleg og ekki er ég viss um að ef venjulegur maður er metinn út frá meðaltalinu, þá væri viðkomandi svo venjulegur. Tölur Seðlabanka og fjármálaráðuneytisins, sem ég hafði aðgang að í vinnu hins svo kallaða sérfræðingahóps, sýndu að staða meðalfjölskyldunnar var frekar slæm. Raunar var staðan sú, að eingöngu mjög fáar fjölskyldur voru í góðum málum. Talsverður hluti hélt sjó, en mátti ekki við mikilli ágjöf án þess að þurfa að ganga á sparnað og eignir til að eiga fyrir útgjöldum. Restin hafði gengið á sparnað, selt eignir, tekið út séreignarsparnað, hætt að borga af lánum, skorið niður neyslu o.s.frv. til að eiga fyrir nauðþurftum. Allir hópar í samfélaginu hafa dregið úr neyslu, en þeir sem betur eru staddir gera það til að eiga borð fyrir báru.

Nei, Steingrímur, staðreyndin er sú að eignabruninn hefur einmitt orðið verulegur hjá "venjulegu fólki". Almenningur í landinu hefur orðið fyrir miklum búsifjum vegna hrunsins og því miður hefur ríkisstjórn ykkar Jóhönnu lítið gert til að draga úr því áfalli. Ef eitthvað er, þá hefur þessi endalausa eftirlátsemi ykkar við fjármálafyrirtækin gert illt verra. Ríkisstjórn ykkar Jóhönnu hefur ekki svo ég muni tekið hagsmuni almennings umfram hagsmuni fjármálafyrirtækjanna í eitt einasta skipti. Og er það þrátt fyrir að þú hefur vitað það frá vordögum 2009, að nýju bankarnir fengu allt að 65% afslátt af lánasöfnum fólks og fyrirtækja við flutning þeirra frá gömlu hryggðarmyndum sínum.

Færslan var skrifuð við fréttina: „Ekki hjá venjulegu fólki“