Færslan var fyrst birt á Moggabloggi höfundar 24.6.2010.
Í færslu sem ég skrifaði í gærkvöldi (sjá Ertu að segja satt, Gylfi? Gögn Seðlabankans gefa annað í skyn.) skoðaði ég tölur Seðlabankans um útlán bankanna. Þar kemur fram að í lok 3. ársfjórðungs 2008 voru innlend gengisbundin útlán bankakerfisins til fyrirtækja, eignarhaldsfélaga og einstaklinga um 2.800 milljarðar kr. Staða þessara útlán í lok árs 2008 var um 1.186 milljarðar, þ.e. hafði lækkað um 58%. Í lok síðasta árs stóðu lánin í 880 milljörðum í bókum bankanna Þrátt fyrir það voru þau lán sem voru undir rukkuð að fullu með þeirri gengishækkun sem hafði orðið . 880 milljarðar voru með öðrum orðum rukkaðir sem þeir væru hátt í 3.000 milljarðar (að teknu tilliti til veikingar krónunnar).
Nú falla ekki öll lán af þessum undir dóm Hæstaréttar. Gerum ráð fyrir að öll lán heimilanna geri það og helmingur lána fyrirtækja og eignarhaldsfélaga. Það gerir þá rúmlega 490 milljarðar á bókfærðu verði eða um 1.700 milljarðar eins og lánin eru innheimt. Bókfærða verðið er líklegast eitthvað undir stöðu höfuðstóls án gengisbindingar, þar sem inni í því er gert ráð fyrir afskriftum og mögulegum endurgreiðslum. Ég verð að viðurkenna að ég fæ ekki séð að það kosti bankana nokkuð að hlíta dómi Hæstaréttar, þegar það kemur að leiðréttingunni.
Ef frétt Viðskiptablaðsins stenst, þá eru bankarnir að taka sér dómsvald. Þeir eru að neita að hlíta dómi æðsta dómstóls landsins, eins og þeir séu yfir dóm hans hafnir. Telji bankarnir að þeir ráði ekki við vaxtastig þeirra lána sem þeir (eða forverar þeirra) buðu upp á, þá er leiðin ekki að taka fram fyrir hendur Hæstaréttar. Hún er að óska eftir samningum við hagsmunasamtök lántaka hvort sem þau heita Hagsmunasamtök heimilanna, Samtök lánþega, Bændasamtökin, Samtök atvinnulífsins, Alþýðusamband Íslands, Neytendasamtökin eða talsmaður neytenda, svo ég nefni nokkra aðila. Taki fjármálafyrirtækin einhliða ákvörðun um að hlíta ekki dómi Hæstaréttar, þá eru þau að kalla yfir sig málsóknir og er það virkilega það sem þau vilja eyða tíma sínum og kröftum í á næstu árum. Ég velti því líka fyrir mér hvort eigandi Landsbankans vilji að bankinn fari í stríð við almenning. Kristján Kristjánsson, upplýsingafulltrúi Landsbankans, sagði við Pressuna í gær að bankinn vilji friðmælast og sættast við fólkið. Ég vona að það sé rétt, þar sem ég hef óskað, fyrir hönd Hagsmunasamtaka heimilanna, eftir fundi með yfirstjórn Landsbankans um þessi mál.
En aftur að kostnaði bankanna. Í mínum huga er það kristal tært að það mun ekki kosta bankana neitt að leiðrétta lánin í samræmi við dóm Hæstaréttar. Það er búið að gera ráð fyrir því í bókum bankanna. Það mun vissulega verða erfitt fyrir bankana að standa undir vaxtakjörum samninganna, en ég segi bara: "Velkomnir í hópinn." Þetta er það sem almenningur og fyrirtæki hafa þurft að búa við síðustu rúm tvö ár varðandi gengistryggð lán og síðustu rúm 30 árin vegna verðtryggðra lána.