Færslan var fyrst birt á Moggabloggi höfundar 8.11.2010. Efnisflokkur: Hagsmunabarátta HH, Skuldamál heimilanna

Árni Páll Árnason, efnahags- og viðskiptaráðherra, á sér enga líka þegar kemur að röksemdafærslu. Í frétt á Stöð 2 í gærkvöldi og Silfri Egils í gær þá sagði hann að millistéttin myndi þurrkast út, ef fara á í almenna niðurfærslu skulda, vegna hærri skatta. Mér finnst að ráðherra eigi að kynna sér málin betur áður en hann fer með svona málflutning í fjölmiðla.

Staðreyndir málsins er að hin svo kallaða millistétt er nánast gjaldþrota eða hefur orðið fyrir mjög grófri eignaupptöku í skjóli þriggja ríkisstjórna sem Samfylkingin hefur setið í. Verði þessi eignaupptaka ekki leiðrétt, þá verður nánast engin millistétt eftir í landinu. Þegar eru læknar teknir að flýja land, verkfræðingar eru líka að fara og sama á við um arkitekta. Heilu fyrirtækin eru að flytja starfsemi sína úr landi. Það er búið að þurrka millistéttina út.

Ég hef setið á undanförnum vikum í vinnuhópi á vegum forsætisráðuneytisins. Verði farið í skera alla yfirskuldsetningu af húsnæðisskuldum heimila landsins, þá eru það 125 milljarðar samkvæmt síðasta skattframtali. Nýtt fasteignamat tekur gildi í desember og þá hækkar þessi tala í 175 milljarða. Bankarnir hafa efni á þessu, en ekki almennri leiðréttingu upp á 186 milljarða! Sko það að færa yfirskuldsetningu niður í 100% af fasteignamati er almenn niðurfærsla. Úps, ég gleymdi því að bankarnir lögðu aðra leiðina til, en hinn illu Hagsmunasamtök heimilanna hina.

Annað dæmi um dæmalausan rökstuðning ráðherra: Hann er að undirbúa frumvarp um að gengisbundnum húsnæðislánum verði breytt í verðtryggð lán. Ég er búinn að reikna út hvaða áhrif þetta hefur og skoðum það:

Leið	Greiðslur frá lántökudegi	Greiðslur 1.1.08 - 30.9.2010	Staða 1.1.2008	Áætluð staða 30.9.2010
1. Gengisbundin lán	33,2 ma.kr.	26,5 ma.kr.	54,1 ma.kr.	116 ma.kr.
2. Óverðtryggð lán	43,3 ma.kr.	31,2 ma.kr.	50,1 ma.kr.	71,8 ma.kr.
3. Verðtryggð lán	29,0 ma.kr.	22,7 ma.kr.	53,8 ma.kr.	80,6 ma.kr.
4. Leið HH	27,1 ma.kr.	20,3 ma.kr.	54,1 ma.kr.	68,6 ma.kr.
5. Gtr. til 1.1.08 og verðtryggt eftir það	28,2 ma.kr.	21,5 ma.kr.	54,1 ma.k	81,4 ma.kr.

Skoðum áhrifin af frumvarpi Árna Páls. Gengisbundin lán stóðu í 54,1 milljarði 1.1.2008, en voru í 116 milljörðum 30.9. sl. Frumvarp Árna Páls gerir ráð fyrir (samkvæmt mínum útreikningum) að höfuðstóll lánanna lækki í 80,6 milljarða eða um 35,4 milljarða, ef þeim verður breytt í verðtryggð lán. Það er þó mismunandi eftir lánum hvort einstakir lántakar skuldi vegna vangreiddra gjalddaga eða eigi inni vegna ofgreiddra. Sé lánunum breytt í óverðtryggð lán, fer höfuðstóllin tæplega 72 milljarða, en greiðslubyrðin hefur á móti aukist verulega. Þannig að Árni Páll er að undirbúa frumvarp sem gæti lækkað höfuðstól gengisbundinna lána um 35 - 45 milljarða í almennri aðgerð. Heitir þetta eitthvað annað en almenn skuldaleiðrétting? Þegar Hagsmunasamtök heimilanna leggja til almenna aðgerð sem lækkar höfuðstól lánanna um 48 milljarða, þá er það ógn við millistéttina í landinu. Þú getur gert betur en þetta, Árni Páll. 3 milljarðar eru ekki munurinn á milli feigs og ófeigs fyrir millistéttina í landinu.

Hluti þessarar upphæðar, sem Árni Páll ætlar að lækka með lögum, fellur vissulega undir 175 milljarðana sem áður voru nefndir. Gefum okkur að það sé 3/4 af upphæðinni, þ.e. 26 til 34 milljarðar. Þá lækkar umframupphæðin úr 175 milljörðum í 141 - 149 milljarða. Tillögur Hagsmunasamtaka heimilanna gera, samkvæmt álíka grófum útreikningi, ráð fyrir að önnur lán en gengisbundin lán lækki um 186 milljarða, þ.e. 37 - 45 milljörðum meira en Árni Páll (og bankarnir) telja að fjármálakerfið þoli. Að viðbættum 3 milljörðunum frá því áðan, þá gerir þetta 40 - 48 milljarða. Tekið skal fram að HH hafa sagt að hægt sé að útfæra tillögur samtakanna með skurði á tekjur og eignir, en það er því miður mín tilfinning, að enginn vilji sé til þess hjá stjórnvöldum og bönkunum. Ekki má skerða möguleika þeirra sem eru með íbúðalán upp á punt eða vegna þess að það er hagkvæmara fyrir þá að skulda þessi lán, en að nota aðrar eigur sínar til að greiða fyrir húsbygginguna. Svona skurður mun lækka upphæðina úr 186 milljörðum í 110 -125 milljarða, en þá munu þeir einstaklingar sem hafa ráðstöfunartekjur yfir 5 m.kr. á ári og þau hjón sem hafa yfir 8 m.kr. í ráðstöfunartekjur á ári ekki fá neina leiðréttingu (gert er ráð fyrir að mörkin hækki um 660 þús.kr. fyrir hvert barn á heimili).

Það er rétt hjá ráðherra að almenn niðurfærsla samkvæmt tillögum HH verður ekki nóg fyrir alla, en það á líka við um niðurfærslu að eignarmörkum. Stór hluti lántaka hefur ekki efni á að greiða af lánum sem eru langt undir fasteignamati eignarinnar. Aftur eru bankarnir tilbúnir að bera þann kostnað. Ég hef ekki hugmynd um hver kostnaðurinn er, enda skiptir nákvæm tala ekki máli. Milli 8 - 17 þúsund fjölskyldur eiga ekki fyrir almennri framfærslu, hvað þá afborgun af húsnæði eða leigu. Heldur Árni Páll að skuldaaðlögun niður að 110% skipti þetta fólk máli eða breyting á gengisbundnu láni í verðtryggt lán. Af hverju dettur Árna Páli og Bjarna Benediktssyni, formanni Sjálfstæðisflokksins, að til sé einhver ein leið, sem bjargar hinum verst settu um leið og hún bjargar stóreignar- og hátekjufólkinu úr snörunni. Hún er ekki til. Leið Hagsmunasamtaka heimilanna er aftur skilvirkasta og skjótvirkasta leiðin til að fækka í hópi þeirra sem þarf að hjálpa með sértækum hætti. Og annað: Þær eru ekki dýrasta útfærslan á leiðréttingu á skuldum heimilanna.