Færslan var fyrst birt á Moggabloggi höfundar 17.1.2009.
Á visir.is er stutt umfjöllun um grein David Bauder, blaðamanns AP fréttastofunnar, til Íslands í desember sl. Þessi grein Bauders hefur birst í blöðum um allan heim á síðustu dögum. Fréttastofur á borð við ABC og FOX, stórblöð, tímarit, flugfélög og ferðaskrifstofur hafa birt grein hans á vefum sínum.
Ég renndi í gegnum greinina um daginn, en þar sem visir.is er með tilvitnun í hana, þá langar mig að gera einu atriði í henni nánari skil. Það snýr að öryggi á ferðamannastöðum:
The temperature the day we toured was a few degrees shy of freezing, and there was a thick coat of ice on the ground frosted by a dusting of snow.
In other words, about as treacherous as you can get. Virtually everyone in our party slipped and fell at some point. It made you realize the difference between tourist spots in Iceland and, say, in the U.S. With these conditions, U.S. tourist spots would no doubt be closed, or the ice chipped, salted and sanded into messy oblivion.
Not in Iceland. You're responsible for your own safety. Gingerly heading down a path to get a closer view of Gullfoss, one woman slipped and if she hadn't grabbed a rope railing as she was sliding under it, she would have slid perilously close to the edge.
At Geysir, you can walk so close to the volcanic pools that if you're silly enough to stick your hand in to see if it's really as hot as they say, you can. Watch the kids.
Þarna bendir Bauder á atriði sem er til skammar á ferðamannastöðum á Íslandi, þ.e. öryggismál. Leiðsögumenn hafa reynt að vekja athygli á þessu, en við dauf eyru ráðamanna.
Banaslys í ferðamennsku hér á landi hafa verið nokkur á undanförnum árum. Skemmst er að minnast banaslyssins í Reynisfjörum, annað varð við Dettifoss og svona mætti halda áfram. Þó svo að þessi slys hafi orðið í skipulögðum hópferðum, þá hafa flest verið þar sem einstaklingar eða hópar hafa verið á eigin vegum.
Aðstaðan við Gullfoss og Geysi bjóða hreinlega upp á slys. Á hverju ári brennist fólk á hverasvæðinu við Geysi, þegar heitt vatn úr gjósandi hver skvettist á það eða þegar það stígur fæti eða stingur hendi ofan í sjóðandi heitt vatnið. Það eru vissulega einhver skilti á svæðinu, sem var ferðamenn við, en þau hafa lítið að segja, þegar ekkert er gert í að hindra fólk í að komast að sjóðheitu vatninu. Í besta falli eru snúruspottar strengdir á milli járnstanga sem ná að hámarki 20-30 cm upp úr jörðinni. Hvaða hindrun er það? Fyrir utan að snúruspottinn hangir á milli stanganna og nemur því víða við jörðu. Lítil börn skilja ekki að þessi spotti þýðir, að ekki má fara inn fyrir hann. Og ekki hamlar hann fullorðnu fólki að nálgast hveraskálarnar.
Við Gullfoss eru margar slysagildrur. Stígurinn sem liggur niður að fossinum er varhugaverður í bleytu og stórhættulegur í frosti. Texti aðvörunarskilta er óskýr (efnislega) eða máður. Skiltin eru fjarri fossinum og ekki er víst að allir, sem ætla að fossinum, fari framhjá þeim. Það er eiginlega með ólíkindum að ekki verði þarna mörg banaslys á hverju ári miðað við þann fjölda sem þarna fer um.
Aðstaða og öryggi við ferðamannastaði er víða úrbótavant. David Bauder bendir réttilega á, að búið væri að loka fyrir aðgengi að þessum stöðum í Bandaríkjunum og líklegast líka í flestum löndum í kringum okkur. Eftir hverju er verið að bíða? Fleiri banaslysum? Lögsóknum? Ég veit það ekki, en óttast það versta.
Ég hef lagt það til, að aðgerðir til útbóta á ferðamannastöðum, sé eitt af þvi sem hægt er að fara í til að fjölga störfum í landinu. Sem sérfræðingur í öryggismálum og verðandi leiðsögumaður, þá hrís mér hugur við að sjá hve vanbúnir ferðamannastaðir eru varðandi öryggi ferðamanna. Það er heldur ekki góð landkynning, þegar gagnrýni á þetta birtist í fjölmiðlum um allan heim.