Færslan er unnin upp úr athugasemdum við færslu sem var fyrst birt á Moggabloggi höfundar 22.6.2010. Efnisflokkur: Gengislánadómar, Umræða, Hagsmunabarátta

Eftirfarandi var beint til mín í athugasemd:

Marinó, það sem þú ert alltaf að biðja um er að það borgi einhver "annar" fyrir þá sem fóru óvarlega, þeirra sem eyddu á kostnað þeirra sem spöruðu.

Þú virðist alltaf gleyma því þegar þú biður um að skuldin þín lækki sem allra mest, (jafnvel farið fram á að greitt sé minna en raunvirði til baka) að þá ert þú að reyna að nálgast fé þeirra sem fóru varlegar en þeir skuldugu fóru, þeirra sem spöruðu við sig og lánuðu lántakendum eign sína. Þetta þykir mér óréttlátt.

Varðandi afslátt við færslu á kröfum. Það skiptir auðvitað engu máli hvort lán voru færð á milli lánastofnana með afslætti eða ekki, það sem þú færð afskrifað þarf alltaf einhver annar að greiða.

Ég svaraði þessu sem hér segir:

XXX, þegar ég tók mín lán, þá gerði ég ráð fyrir heiðarleika af lánveitanda mínum. Í ljós hefur komið að sumir lánveitendur mínir höguðu sér óheiðarlega. Þeir seldu mér ólöglega afurð. Á ég að gjalda fyrir það?

Ég kannast ekki við að hafa farið meira óvarlega en aðrir landsmenn. Það er efnahagslegur áhættustuðull innifalinn í því að búa á Íslandi. Frá 1970 hefur verðbólga verið 82.262%, síðustu 30 ár hefur verðbólga verið 5.214%, 154% síðustu 20 ár og 84,7% síðustu 10 ár. Hver sá sem hefur tekið verðtryggt lán hefur farið mjög óvarlega í sínum lántökum?

En þú talar um þá sem spöruðu og lánuðu lántakendum eign sína. Gott að þú gerir það. Mér vitanlega, þá var trygging á því sparifé upp á EUR 20.887 eða eitthvað um 3 milljónir við fall bankanna. Allt umfram það var ótryggt. Með neyðarlögunum, sem ég veit að þú þekkir vel, var ákveðið að verja innstæður allra án tillits til upphæðar. Ekki var einu sinni látið duga að tryggja höfuðstól innstæðnanna, nei, vextir og verðbætur voru líka tryggð í botn. Þetta þótti mér óréttlátt vegna þess að þetta var gert á minn kostnað.

Loks varðandi afskriftir. Hæstiréttur er ekki að ákveða afskriftir. Hann er að segja að höfuðstóllinn hafi verið rangt reiknaður. Það er engin afskrift í því. Þetta er leiðrétting. Fjármálafyrirtækin beittu ólöglegum aðferðum við að hækka kröfur sínar á lántaka. Í þessu tilfelli er enginn að borga eitt eða neitt fyrir mig. Ég var ekki aðili að þessum málu, að ég best viti.

Það eina sem ég hef beðið um er réttlæti og sanngirni. Það var hrun í hagkerfinu og mér finnst óréttlátt að sumir þjóðfélagshópar eigi að greiða fyrir þetta hrun með eignum sínum meðan aðrir, frekar afmarkaðir hópar innstæðueigenda fá allt sitt bætt í topp. Segðu mér hver borgaði það og hvers vegna var rétt að borga það?

Fyrirspyrjandi bætir við:

Takk Marinó.

Talandi um réttlæti og sanngirni þá dreg ég upp eftirfarandi raunhæft dæmi:

Ég gat valið um að kaupa mér Audi A4 bíl á þrjár milljónir króna árið 2008 sem ég átti í peningum eða að bíða í eitt ár og lána þessar þrjár milljónir og kaupa síðan bílinn eftir eitt ár eftir að vera búinn að fá vexti uppá 300.000 krónur og raunverðshækkun á láninu/höfuðstólnum.

Nú segja hagsmunasamtök heimilanna að ég eigi aðeins að fá þrjár milljónirnar + vexti sem eru jafnvel lægri en verðbólgan, segjum 3,6 milljónir. En Audi A4 kostar núna 6 milljónir!!

Ég lánaði sem sagt "þér" einn Audi A4 og fæ til baka hálfan A4 því það er svo mikið réttlæti.

Og viðbrögð mín:

XXX, með fullri virðingu, þá voru það lögin sem sögðu að þú hefðir bara átt að fá 3 m.kr. þar til ríkisstjórnin breytti leikreglunum. Ekki vera að klína þessu á einhverja aðra. Það varð hrun allra stærstu fjármálafyrirtækja landsins og samkvæmt þeim lögum sem giltu þegar innistæðueigendur lögðu inn á reikningana sína, þá voru bara innstæður upp að 3 m.kr. tryggðar án tillits til þess hvort um var að ræða höfuðstóll, vextir eða verðbætur. Allt umfram það var ótryggt hvort sem það taldist höfuðstóll, vextir og verðbætur. Hagsmunasamtök heimilanna hafa aldrei, svo ég muni, ályktað eitt eða neitt um innstæðurnar. Aftur á móti hef ég oft gert það. Minn málflutningur hefur gengið út á, að eingöngu hefði átt að verja höfuðstóll innstæðna umfram 3 m.kr., ekki vexti og verðbætur. Með því hefðu innistæðueigengur misst einhvern hluta innstæðna sinna, en í staðinn hefði verið hægt að koma til móts við þá sem lögðu sparnað sinn í fasteignir.

Í tilfelli gengistryggðra lána, þá er Hæstiréttur að dæma gengistrygginguna ólöglega. Það á sér því stað leiðrétting ekki afskrift.

Ég blæs algjörlega á allt tal um glæframennsku, eins og ég bendi á að ofan, þá er það að búa á Íslandi fjárhagsleg glæframennska. Ég veit, t.d. ekki hversu oft ég hef komið eftirstöðvum námslána minna niður fyrir 1,5 m.kr. Í hvert skipti sem það gerist, þá kemur verðbólguskot sem setur eftirstöðvarnar upp 1,8 - 2 m.kr. Ég spyr bara hvort það hafi ekki verið algjört rugl hjá mér að taka verðtryggð námslán?