Færslan var fyrst birt á Moggabloggi höfundar 2.9.2010. Efnisflokkur: Umræðan, Rökleysa

Mælarnir sem Jóhanna les af mæla greinilega ákaflega jákvæðar stærðir. Rétt er að hagvöxtur mældist á fyrri hluta ársins, að verðbólgan hefur minnkað, atvinnuleysi dregist saman, gengið styrkst og stýrivextir hafi lækkað. En mæla þessir mælar hve margar íbúðir hafa færst frá heimilunum til lánadrottna, hve margar eignir bíða uppboðs, hve margir eru búnir að vera atvinnulausir í meira en ár, hve mörg fyrirtæki eru komin í gjörgæslu bankanna, skuldastöðu atvinnulífsins og sveitarfélaga? Það er lítill vandi að greina frá því sem birtist á jákvæðu mælunum, en sleppa því að tala um hina.

Tökum gengið. Gengisvísitalan stendur á þessari stundu í tæplega 208 stigum. Samkvæmt upplýsingum á vef Seðlabankans þá er það um 25-30% yfir því sem kalla má jafnvægisgengi, þ.e. gengið þarf annað tveggja að styrkjast um 25-30% á næstu mánuðum eða verðbólga að vera 25-30% til að jafnvægi náist. Meðan þetta jafnvægi næst ekki, þá munu fyrirtækin í landinu búa við mikið misvægi, sbr. vanda Orkuveitu Reykjavíkur. Í þessu umhverfi er Seðlabankinn byrjaður eða ætlar að byrja að kaupa gjaldeyri. Slík kaup munu óhjákvæmilega leiða til veikingar krónunnar.

Skuldastaða heimilanna er annað mál sem komið er í algjöran hnút. Þeir sem gátu og vildu byrjuðu á haustmánuðum 2008 að taka út séreignarsparnað til að standa í skilum. Margir eru búnir að taka út þann sparnað sem þeim var heimilt að taka út. Á sama tíma nýtti fólk sér frestanir og frystingar, en sá tími er líka á enda. Nauðungarsölur eru byrjaðar og fjölmargar fjölskyldur munu missa heimilið sitt á næstu vikum og mánuðum. Þrátt fyrir mjög afdráttarlausa dóma Hæstaréttar um ólögmæti gengistryggingar halda fjármálafyrirtæki áfram að innheimta lán eins og dómarnir hefi ekki fallið.

Ég held að Jóhanna ætti að fara að tala við almenning í landinu, ekki sérvalda einstaklinga og embættismenn, heldur fólkið sem er að berjast í bökkum. Hún ætti líka að tala við almenna atvinnurekendur. Ástandið fer versnandi, þó einhverjar hagtölur séu jákvæðar. Bankarnir eru hættir að tilkynna um vanskil, vegna þess að það hefur ekkert upp á sig. Kaldhæðnin í þessu er síðan að vegna þess að einn banki er með bakið upp við vegg, þá koma stjórnvöld í veg fyrir að aðrir geti gert vel við viðskiptavini sína. Meira að segja Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn viðurkennir að ekki hafi verið gengið nógu langt í endurskipulagningu og leiðréttingu skulda.

Örvæntingin í þjóðfélaginu er að aukast. Sama hvar maður kemur, umræðan er alls staðar sú sama. Fólk og fyrirtæki eru að bíða eftir alvöru úrræðum. Þau úrræði sem eru í boði í dag, miða að því að festa í sessi eignaupptökuna sem átti sér stað með stökkbreytingu höfuðstóls lána einstaklinga, fyrirtækja og sveitarfélaga. Þeir sem áttu eitthvað fyrir þremur árum, eiga minna en ekki neitt í dag. Eignir á Íslandi eru að færast úr höndum þinglýstra eigenda í hendur veðkröfuhafa. Tvö til þrjú þúsund milljarðar hafa á síðustu þremur árum færst þannig á milli til innlendra kröfuhafa. Annað eins til erlendra kröfuhafa. Og þegar vaknar einhver von um réttlæti í brjósti landsmanna, þá voru Seðlabanki og Fjármálaeftirlit send út af stjórnvöldum til að slökkva þann vonarneista.

Stefna núverandi ríkisstjórnar virðist vera að gera sem flesta eignarlausa. Að verðlauna fjármálakerfið fyrir að setja þjóðarbúið á hliðina og refsa fórnarlömbum hrunsins. Fólk er búið að ganga á sparnað sinn í bönkum og séreignarsparnað og næst á að hirða af fólki eignir þess í fasteignum og bílum. Hvenær ætlar þessi ríkisstjórn að taka stöðu með fólkinu og almennum fyrirtækjum og krefjast þess að bankakerfið skili því til lántaka sem þeim ber? Hvers bættara verður fjármálakerfið, ef það á allar eignir í landinu? Hve langt á að ganga í að sökkva fólk og fyrirtæki í skuldafeninu sem fjármálakerfið bjó til með glæpsamlegri fífldirfsku? Hvers vegna eiga þeir sem sköpuðu vandann að fá til sín allar eignir í landinu og mest allar tekjur landsmanna næstu árin, ef ekki áratugina? Hvers vegna eiga almenningur og fyrirtæki að líða fyrir afglöp örfárra manna? Þessum spurningum þurfa Jóhanna og Steingrímur að svara. Ég er a.m.k. ákaflega hissa á hinni svo nefndu vinstri stjórn sem tekið hefur sér stöðu með auðvaldinu gegn almenningi.

Jóhanna leysti einn vanda í dag. Hún vék Gylfa Magnússyni úr embætti efnahags- og viðskiptaráðherra til að hlífa Alþingi og þjóðinni við að hlusta á hann snúa sig út úr mismæli sínu, blekkingum og hvernig hann ítrekað hagræddi sannleikanum varðandi vitneskju sína um ólögmæti gengistryggðra lána. Nú þætti mér vænt um, ef nýr efnahags- og viðskiptaráðherra myndi sjá til þess að Seðlabanki og FME dragi til baka tilmæli sín til fjármálafyrirtækja um að brjóta lög á neytendum. Hann talaði þannig sem félagsmálaráðherra að fjármálafyrirtækin þyrftu að taka þennan "skell" á sig og núna er hann kominn í þær aðstæður að geta fylgt þeim orðum eftir.

Færslan var skrifuð við fréttina: Alger viðsnúningur