Færslan var fyrst birt á Moggabloggi höfundar 21.9.2010. Efnisflokkur: Nýir bankar, Matsfyrirtæki

Ég er kominn með nóg af þessu bulli sem er í gangi hér á landi. 2006 og 2007 undirbjuggu eigendur og stjórnendur nokkurra fjármálafyrirtækja ófyrirleitna aðför að íslenska hagkerfinu. Hluti af plottinu var að skuldsetja heimili og fyrirtæki landsins ýmist í erlendum gjaldmiðlum eða verðtryggðum lánum. Þegar búið var að ná nægilegri skuldsetningu gerðu þessir aðilar atlögu að íslensku krónunni. Fremstir í flokki fóru eigendur Kaupþings og Glitnis, en til þess fengu þeir drjúga aðstoð frá stjórnendum Landsbankans, sem dældu innstæðum af breskum Icesave-reikningum inn á íslenskan gjaldeyrismarkað. Markmiðið var að ná til sín eins miklu af gjaldeyrisforða þjóðarinnar og hægt var og búa síðan til gjaldeyrisskort. En ekki er hægt að eiga í svona viðskiptum nema fá mótaðila í viðskiptunum. Nokkrir nytsamir sakleysingar voru blekktir til að taka stöðu á móti "fjármálasnillum". Bragðið tókst. Gengið féll hraðar en steinn af bjargbrún. "Fjármálasnillarnir" græddu á tá og fingri, en lífeyrissjóðirnir, almenningur og almenn fyrirtæki sitja uppi með tapið. Lífeyrissjóðirnir þurfa að borga fyrir að vera nytsamir sakleysingjar, en almenningur og fyrirtæki með því að lán þeirra hafa hækkað upp úr öllu valdi.

Einhvern tímann hefði þetta verið kölluð fjársvik. En vegna þess að þetta var gert í gegn um fjármálafyrirtæki með leyfi til alls konar viðskipta, þá virðist þetta löglegt. Það sem meira er, kröfurnar sem myndast hafa á lífeyrissjóði, almenning og fyrirtækin í landinu eru varðar af eignarréttarákvæðum stjórnarskrárinnar! Maður hefði nú haldið að stjórnvöld væri æst í að leiðrétta þessa vitleysu, enda er drjúgur hluti fyrirtækja landsins tæknilega gjaldþrota, tugir þúsunda heimila ná ekki endum saman og lífeyrissjóðir landsins sitja uppi með tap upp á fleiri hundruð milljarða. Að ég tali nú ekki um byrðarnar sem lagðar eru á skattborgara. Viðbrögð stjórnvalda voru náttúrulega að frysta eignir "fjármálasnillanna" og sækja þá til saka, krefja fjármálafyrirtækin um að lækka höfuðstól lána og afskrifa það sem nam fjársvikunum og styðja við endurreisn atvinnulífs í landinu. Nei, þetta er það sem ríkisstjórn alþýðunnar myndi gera, en við erum með ríkisstjórn vinstri flokka og hún verndar auðvaldið. Viðbrögð stjórnvalda voru að vernda innstæður "fjármálasnillanna", þannig að þeir töpuðu engu af hinum illa fengna auði sínum, sett voru lög sem bönnuðu lögsóknir gegn fjármálafyrirtækjunum sem svindluðu á viðskiptavinum sínum, önnur lög sem tryggðu að fólk og fyrirtæki gætu örugglega greitt eins mikið og mögulegt er til fjármálafyrirtækjanna af tekjum sínum og sparnaði. Frá þeim tíma hafa yfir 50.000 einstaklingar tekið út yfir 42 milljarða til að greiða afborganir lána sinna. Um þessar mundir eru yfir 2.000 beiðnir um nauðungarsölur í ferli og fjármálafyrirtæki hafa þegar eignast meira en 1.500 íbúðir einstaklinga sem ekki gátu staðið í skilum. Þetta er glimrandi uppskrift að auðsöfnun sem "fjármálasnillarnir" fundu upp. Svindlum bara nógu mikið og svínum á viðskiptavinum okkar og stjórnvöld, FME og Seðlabanki Íslands munu sjá til þess að við eignumst allt. Koma meira að segja með það færandi á silfurfati. Nú ef dómstólar eru með einhvern derring, þá breyta embættismenn lögum og loka fyrir þann leka.

Svo má ekki gleyma því, að sé maður nógu skuldugur, skuldar t.d. 10 milljarða eða meira, þá fær maður ekki bara 90% fellt niður heldur fær að halda öllum eignum sínum. Skuldi maður aftur 2 milljónir, þá þarf maður að borga í topp eða allt er hirt af manni. Mér finnst þessar innheimtuaðferðir fjármálafyrirtækjanna dálítið snúast um að hirða aurinn og kasta krónunni. Skýringin á eftirgjöfinni til þeirra stórskuldugu er að þeir séu ómissandi fyrir fyrirtækið!! Það er svo mikið helv.. bull að ég furða mig á slíkum málflutningi. Ef ég væri lánadrottinn ónefnds stórfyrirtækis og ég væri nýbúinn að tapa 10 milljörðum af kröfum mínum, þá myndi ég aldrei vilja eiga viðskipti aftur við þá stjórnendur sem kostuðu mig 10 milljarða. Þessi klisja um mikilvægi lykilstjórnenda er bölvað kjaftæði. Staðreyndin er sú, að hér á landi er fullt af fólki sem er alveg jafn fært í að tapa 10 milljörðum og gömlu stjórnendurnir, en svo er líka mögulegt að það hafi hæfileika á sviði stjórnunar og rekstrar. Margt af því er að vísu á sextugs- eða jafnvel sjötugsaldri og hefur áratugareynslu í stjórnun og rekstri. Æi, það er náttúrulega of hæft í starfið og gæti náð að byggja fyrirtækið upp að nýju.

Málið er, að svo virðist, sem bakvið tjöldin í nýju bönkunum séu gamlir hundar sem eiga að tryggja að "fjármálasnillarnir" haldi sínu. Þetta eru sömu aðilarnir og lánuðu hinum og þessum útrásarvíkingi milljarða tugi sem síðan hurfu án þess að nokkur skilji hvað varð um þá. Það er t.d. alltaf áhugavert að heyra skýringar Pálma í Fons á því hvað varð um peningana sem fóru í gegnum félögin hans. Það virðist sama hve háar fjárhæðir voru settar í sýndarviðskipti í fyrirtækjum hans, peningarnir finnast ekki, en skuldirnar eru út um allt. Eða aumingja Jón Ásgeir, sem hefur breyst frá því að vera með einkaneyslu upp á 2 milljarða árið 2007 í það að vera á framfæri konunnar sinnar. Það er eins gott að hún á fyrir salti í grautinn. Já, snilld "fjármálasnillanna" er svo mikil að þeir nenna ekki einu sinni að koma með sennilegar skýringar á svindlinu sínu. Þeir nefnilega komast upp með allt á kostnað okkar almennings.

Aftur að þessu með stjórnarskrárbundna vernd eignarréttarins. Þetta er svo mikil steypa að það tekur engu tali. Hvernig getur eignarréttarákvæði stjórnarskrárinnar varið kröfurétt fjármálafyrirtækis á hendur einstaklingi eða fyrirtæki, þegar fjármálafyrirtækið skapaði þær aðstæður sem valda því að einstaklingur eða fyrirtækið geta ekki staðið í skilum? Mér er bara alveg sama þó lögin segja að krafa sé krafa og hana eigi að greiða. Krafan er illa fengin og þess vegna á hún ekki að njóta verndar stjórnarskrárinnar. Tökum alveg gjörsamlega fáránlegt dæmi: Banki A stóð fyrir (samkvæmt skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis) miklu svindli með hlutabréf fyrirtækisins, þar sem röð sýndarviðskipta var notuð til að blekkja markaðinn og láta fjárfesta halda að fyrirtækið væri einhvers virði. Maður lætur blekkjast og kaupir hlutabréf með láni frá bankanum og veði í húsinu sínu. Bréfin urðu verðlaus, en bankinn vill fá húsið. Nú heitir bankinn nýju nafni og hann innheimtir lánið. Blessaður maðurinn hefði aldrei aldrei keypt hlutabréf í A hefði hann vitað að verðhækkun hlutabréfanna var byggð á sýndarviðskiptum. Hann hefði aldrei keypt bréfin, ef hann hefði vitað að árshlutauppgjör bankans síðustu 4 - 6 skipti voru eingöngu jafn ótrúlega góð vegna þess að endurskoðendur bankans tóku þátt í svindlinu eða voru ekki hæfir til verksins (mér er sama hvort er). Hann vissi ekki að lögfræðideild bankans var búinn að spinna vef eignaflækju og fela þannig að raunverulegur eigandi stórs hluta hlutabréfa voru ekki eignarhaldsfélög nytsamra sakleysingja heldur bankinn sjálfur sem með því braut lög. Og greiningadeild bankans sem átti að heita sjálfstæð og óháð eining innan bankans, sendi frá sér hagspár, spár um gengi og verðbólgu sem gáfu í skyn að allt væri í lukkunnar velstandi í þjóðfélaginu, þegar í reynd starfsmenn deildarinnar urðu að passa sig á því hvar þeir stigu niður, þar sem svo margar stoðir bankans voru fúnar að við eitt óvarlegt skref, þá duttu menn af efstu hæð og niður í kjallara. Nei, blessaður nýi bankinn fær kröfur sínar varðar af eignarréttarákvæði stjórnarskrárinnar, þrátt fyrir að allt, já ALLT, í starfsemi bankans var meira og minna gegnsýrt af svindli, blekkingum og svikum og þrátt fyrir að ekki eitt einasta orð talsmanna bankans undanfarin 2 ár fyrir hrun var sannleikanum samkvæmt.

Ég býð eftir þeim degi, þegar stjórnvöld þessa lands ákveða að taka upp hanskann fyrir fórnarlömb hrunsins. Ef þau hafa ekki dug í sér til að gera það, þá er tími til kominn, að efnt sé til kosninga. Heimilin í landinu eiga ekki að endurreisa bankakerfið með eigum sínum. Fyrirtækin í landinu eiga ekki að endurreisa bankakerfið með eigum sínum. Og bankakerfið á ekki að endurreisa sjálft sig á grunni myrkraverka fyrirrennara sinna. Bankarnir eiga að sjá sóma sinn í að leiðrétta misgjörðir fyrirrennara sinna, skítt með eignarréttarákvæði stjórnarskrárinnar. Þetta snýst um mun meira. Þetta snýst um að endurreisa þjóðfélag sem verður eftirsóknarvert, en ekki refsing, að lifa í.

Færslan var skrifuð við fréttina: Hæstaréttardómur dregur úr óvissu